Gelezen in De Tijd – 19/12/2018 07u14 – Petra De Rouck.
foto boven: Reuters
Over exact 100 dagen moet de brexit een feit zijn.
Volgens welk scenario de Britten uit de Europese Unie stappen, is vandaag nog altijd koffiedik kijken.
Maar sowieso zijn er gevolgen als u vanaf 30 maart reist, koopt en werkt aan de andere kant van het Kanaal.
Het lijkt nog alle kanten uit te kunnen met de brexit.
De Britse premier Theresa May doet in de week van 14 januari 2019 nog een poging om het parlement te laten stemmen over haar brexitdeal met de EU.
Als die groen licht krijgt, start vanaf 30 maart 2019 een overgangsperiode van twee jaar, die eenmalig verlengd kan worden.
In de tussentijd werkt de Europese Commissie aan een pakket van wetsvoorstellen als voorbereiding op een harde exit zonder deal.
Wat ook het scenario wordt, de gevolgen blijven niet beperkt tot de politiek en de handelsrelaties.
Ook voor de modale consument verandert er wat.
1. U reist naar het VK…
Een weekendje Londen of een langere vakantie aan de andere kant van het Kanaal?
Aan de grenzen moet u nog altijd een geldige identiteitskaart of een paspoort laten zien.
Het VK is geen lid van de Schengenzone en er waren al grenscontroles. Op dat punt verandert er dus niets.
Maar de brexit heeft wel gevolgen voor wat u ginds allemaal kan kopen en mee naar huis brengen.
Als u uit een EU-lidstaat komt, is er geen enkele beperking qua hoeveelheid of waarde van de meegebrachte aankopen.
Wie uit ander een land komt, krijgt een grens om spullen voor persoonlijk gebruik belastingvrij binnen te brengen.
‘Zelfs als er een douane-unie komt gelden de regels van het VK. Alleen als het land in de interne markt blijft, is er vrij verkeer van goederen’, zegt Francis Adyns, de woordvoerder van de federale overheidsdienst (FOD) Financiën.
Naast een beperkte hoeveelheid tabakswaren en alcoholische dranken, is er een plafond van 430 euro per persoon voor lucht- en zeereizigers en van 300 euro voor andere reizigers.
Wie meer invoert, moet dat melden bij de douane en belastingen betalen.
Dat heeft ook praktische gevolgen.
Op de luchthaven van Zaventem mogen de reizigers uit het VK dan niet meer de blauwe uitgang (EU) gebruiken, maar de groene (niets aan te geven) of rode uitgang (iets aan te geven) voor niet EU-landen.
Kunnen de Belgen dan nog belastingvrij winkelen in het VK?
‘Dat zal kunnen als Londen buitenlanders toelaat de in het VK betaalde btw en accijnzen terug te vorderen en dat de goederen worden aangeven bij aankomst in de EU’, zegt Adyns.
Wie minder dan de vrijstellingsgrenzen invoert moet geen aangifte doen.
… met uw huisdieren
Ook reizen met uw hond of kat zou lastiger kunnen worden.
Zonder een brexitdeal en na een eventuele overgangsperiode wordt het VK een derde land.
De voorwaarden om met uw huisdier te reizen hangen dan af van de lijst waarin het VK wordt ingedeeld qua risico op hondsdolheid.
Er zijn drie mogelijkheden.
-Als het VK in deel 1 (Listed part 1) terechtkomt, blijven de veranderingen beperkt en volstaat het dat uw hond of kat een microchip en een EU-paspoort heeft.
-Bij een indeling in deel 2 wordt het EU-paspoort vervangen door een gezondheidscertificaat dat aangeeft dat de vaccinatie correct is uitgevoerd en dat het dier gezond is ; de dieren kunnen dan alleen in de EU binnenkomen via een erkend punt, zoals de Belgische luchthavens.
-Als het VK niet wordt opgelijst (unlisted), moet bovenop de voorwaarden van deel 2 een bloedonderzoek uitgevoerd worden en moet het analyseverslag het dier vergezellen.
2. U koopt bij een Britse webshop
Toen duidelijk werd dat de cruciale stemming over de brexitdeal in het Britse parlement werd uitgesteld, zakte de Britse munt tot het laagste peil in 18 maanden.
Een zwakke pond maakt shoppen bij een Britse webshop extra aantrekkelijk, omdat alles dan goedkoper is in euro.
‘Voor de consumentenbescherming lijkt alles bij het oude te blijven. Volgens de huidige plannen heeft de Britse overheid niet de intentie om de consumentenrechten af te zwakken’, zegt Pieter Callens, advocaat bij Eubelius. ‘Britse webshops zullen zich daardoor bijvoorbeeld nog altijd moeten houden aan de bedenktijd van 14 dagen na de aankoop via internet. Maar als de Europese Unie in de toekomst de consumentenbescherming aanpast, is het VK niet meer verplicht die te volgen.’
Ook voor de regels rond garantie lijkt alles bij het oude te blijven.
‘Een Europese richtlijn legt een minimale wettelijke garantie van twee jaar op. Het Verenigd Koninkrijk breidde die garantie uit tot zes jaar. Bovendien kun je in het VK bij een defect onmiddellijk een terugbetaling vragen, terwijl dat in EU-landen vaak pas kan als blijkt dat herstellen of vervangen niet mogelijk is’, zegt Callens. ‘De gunstigere consumentenbescherming geldt ook na de brexit voor Europese consumenten die bij Britse webshops kopen. Het wordt wel moeilijker om bij een geschil die rechten af te dwingen, omdat Europese vonnissen niet meer automatisch erkend worden op het grondgebied van het Verenigd Koninkrijk.’
3. U betaalt
Elektronisch betalen of geld afhalen aan de andere kant van het Kanaal?
Net zoals in het verleden zal dat kunnen met een Maestro-kaart.
De landen waar u terecht kunt met die bankkaart blijven immers niet beperkt tot de Europese Unie.
Ook in pakweg Turkmenistan, Oekraïne of Rusland kunt u daar geld mee afhalen.
Het Verenigd Koninkrijk blijft uiteraard geografisch nog in Europa, waardoor het niet nodig is uw kaart voor een verblijf bij de Britten open te zetten voor wereldwijd gebruik.
Die blokkering voor landen buiten Europa heeft alles te maken met fraudebestrijding.
In Europa – en dus ook in het VK – wordt technologie met een chip gebruikt.
Die is een stuk veiliger dan de magneetstrip die in landen als de Verenigde Staten nog gangbaar is.
Ook voor overschrijvingen naar het VK verandert er in de nabije toekomst niets.
Het land maakt deel uit van de SEPA (de Single Euro Payments Area) en de Britse banken hebben aangegeven dat ze daar ook in blijven.
Dat betekent dat een overschrijving vanuit België naar het VK identiek blijft verlopen als een overschrijving binnen België op basis van de IBAN (bankrekeningnummer) en BIC (identificatie van de bank).
Zolang de Britse regels na de brexit coherent blijven met de opgelegde criteria voor SEPA, verandert daar niets aan.
De extra kosten voor uw geldafhalingen of betalingen worden bepaald door uw bank.
4. U telefoneert
Wordt bellen naar het VK duurder? Dat blijft koffiedik kijken.
Een brexit zou alvast het gebruik van uw smartphone in het Verenigd Koninkrijk duurder kunnen maken.
Sinds vorig jaar zijn de roamingtarieven, de prijzen die telecombedrijven mogen aanrekenen voor bellen, internetten en sms’en in het buitenland, in alle landen van de Europese Unie, IJsland, Noorwegen en Liechtenstein afgeschaft.
Daardoor is het telefoongebruik er even duur of goedkoop als binnen de eigen landsgrenzen.
Na de brexit zonder deal of na een eventuele overgangsperiode kunnen de Britse operatoren in principe hun tarieven vrij bepalen.
5. U boekt uw vakantie via een Britse reisorganisator
Tal van Europese regels beschermen de reizigers.
Die verschillen naargelang het type reis:
- Pakketreizen
Sinds begin juli is de bescherming uitgebreid voor wie in een reisbureau of op het internet een pakketreis boekt.
Een pakketreis is een combinatie van minstens twee diensten die u boekt voor dezelfde reis: vervoer (trein, bus, vliegtuig, …), accommodatie (hotel…), huur van een auto of andere diensten (excursies, rondleidingen, skipassen, …).
De beschermingsregels slaan onder andere op wijzigingen na de boeking, opzegkosten bij een annulering en prijsverhogingen.
‘Die regelgeving geldt niet alleen voor ondernemingen uit de Europese Unie, maar ook voor bedrijven die zich vanuit het buitenland richten op inwoners van de EU.
In de praktijk is die bescherming er ook na de brexit voor Belgen die een reis boeken bij een Britse touroperator die zich op Belgische consumenten richt’, zegt Callens.
- Vliegtuigreizen
Door de Europese passagiersverordening zijn luchtvaartmaatschappijen onder bepaalde omstandigheden verplicht om passagiers te vergoeden bij vertragingen, overboekingen en annuleringen.
‘Die regels gelden voor alle vluchten die vertrekken vanuit de Europese Unie en voor vluchten met een eindbestemming in de Europese Unie als ze uitgevoerd worden door een luchtvaartmaatschappij met een exploitatievergunning uit een EU-lidstaat. Na de brexit gelden deze regels niet meer voor wie bijvoorbeeld van Londen naar Brussel vliegt met een maatschappij die alleen een Britse exploitatievergunning heeft. Dan zal de compensatie alleen onder de Britse regels gevraagd kunnen worden’, legt Callens uit.
- Treinreizen
Ook voor wie binnen de EU met de trein reist, zijn er Europese regels over de mogelijke compensatie bij een vertraging of annulering in het buitenland.
Een Belgische reiziger die na de brexit een treinreis maakt in het VK, kan niet meer van deze compensatieregels genieten.
6. U bent expat
‘Voor wie als expat aan de andere kant van het Kanaal werkt, maakt het een groot verschil of er al dan niet een brexitdeal komt’, zegt Jean-Luc Vannieuwenhuyse van de hr-dienstverlener SD Worx.
Voor wie nu een paar maanden naar het VK wordt gedetacheerd, blijft het Belgische socialezekerheidssysteem gelden: er worden Belgische rechten voor onder meer pensioen, ziekteverzekering en werkloosheid opgebouwd.
Ook de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden blijven gelden, tenzij die in het VK gunstiger zijn. Een werkvergunning is niet nodig en een geldige verblijfsvergunning volstaat om te verhuizen.
‘Als er een brexitdeal met een overgangsperiode wordt gestemd, mogen EU-onderdanen en hun gezin tot eind december 2020 in het VK wonen of werken met dezelfde rechten en garanties als wie voor 30 maart 2019 aankwam’, zegt Vannieuwenhuyse.
En wat als het tot een harde brexit komt?
‘Tijdens de detachering kan de werknemer onder het Britse socialezekerheidssysteem vallen. Het kan dus dat er zowel in België als in het Verenigd Koninkrijk socialezekerheidsbijdragen betaald moeten worden. Aangezien er niet langer vrij verkeer van werknemers is, zullen Belgische werknemers een arbeidskaart nodig hebben en de administratieve mallemolen doorlopen om een verblijfsvergunning te krijgen. Ook belangrijk: tijdens de tewerkstelling in het VK zullen de Britse loon- en arbeidsvoorwaarden gelden en niet langer de Belgische’, zegt Vannieuwenhuyse.
