– LUC LEVRAU • ANDRÉ GOEMINNE • FRITS DE WAELE –
Dit prachtig uitgevoerde boek, rijk geïllustreerd, van 272 bladzijden met de forse afmetingen van 21,5 bij 30,5 cm beschrijft een scheepswerf aan de Leie in België, liggend aan een veer dat één van de oudste veren in Vlaanderen is.
Het eerste deel van het boek handelt over de veerponten, gekaderd in een groter geheel over de Leie ten zuiden van Deinze. We leren er de Leie kennen als een echte rivier met winter en zomerbedding. De ligging van de dorpskernen zijn bepaald door de rivier. De overstromingen waren een zegen en een vloek. De Leie was jaren een echte barrière en de veerponten waren het middel om de buurdorpen te bezoeken.
In het tweede deel wordt er stilgestaan bij het aloude veer tussen Gottem en Machelen, vermoedelijk het oudste, in geschriften vermelde, veer in Vlaanderen. Inderdaad, in de annalen van de Gentse Sint-Pietersabdij wordt voor de 10de eeuw, in het jaar 941 om precies te zijn, melding gemaakt van het Goed te Verdeghem dat zich bevond en nog steeds bevindt op die locatie aan de Leie. In de middeleeuwen werd dit veer bediend vanuit het Goed te Verdeghem. Zo wordt in de 15de eeuw, in de regesten van de Keure van Gent, Simoen van Verdeghem vermeld als veerman. Vanaf de 17de eeuw werd het veer bediend door de familie Vanden Borre vanuit de herberg “Den Overzet” op de tegenoverliggende Gottemse oever. Halfweg de twintigste eeuw stopt Cyriel De Smet als laatste veerman en even later, in 1970 wordt de Leie aldaar gedempt. De rechtstreeks voorouders van Cyriel De Smet hadden het veer meer dan 250 jaar bediend. Het einde van meer dan duizend jaar veerdienst kwam hiermee ten einde.
De realisaties van deze scheepswerf is in grote lijnen gereconstrueerd door het uitgebreid fotoalbum van Cyriel De Smet. Alle schriftelijke documenten over de werf zijn namelijk verloren gegaan. Het werd duidelijk dat deze fotoverzameling als losse puzzelstukjes het overblijfsel was van wat ooit op de werf te zien was geweest.In het derde deel krijgt u een overzicht van de diverse werf realisaties die zijn achterhaald uit de foto’s, opzoekingen in het archief van de School voor Modelscheepsbouw, het Felixarchief te Antwerpen en info van de leden van de Royal Belgian Sailing Club te Gent, Line Serrane en Charles Leten. Ook vanuit Nederland zijn we belangrijke informatie te weten gekomen. In het bijzonder van de redacteur ArndJan van Wijk van de Veerse Jachtclub, Hendrina van Cranenburgh van hotel ‘De Campveerse Toren’ en Veronica Frenks, auteur van het boek “Simba, Allure op het water sinds 1938”.
In het vierde hoofdstuk brengen we het bouwproces van de gaffelsloep Anemone. Dat schip was met veertig foto’s het best geplaatst om de traditionele scheepsbouw zoals die door Cyriel De Smet werd uitgevoerd, te laten zien. Daardoor is dan ook een belangrijk ontbrekend deel van de geschiedenis van het vastgesteld varend erfgoed Anemone, verankerd.
De schilder Maurice Pauwert (1889 – 1965) (genoemd in het Veers Lexicon in het boek “Veere daar moest je geweest zijn”) komt ook ter sprake. De kunstschilder met een passie voor een pleziervaart en oprichter van het tijdschrift “Wandelaer sur l’Eau”, het oudste Europees magazine gespecialiseerd in de zeilsport komt ook in het boek voor met enkele kunstwerken o.a. met een aquarel van de het visserschip “Arnemuiden 7”. In de Herenkamer van de Campveerse Toren is een muurschildering tan hem te bewonderen met een hommage aan Gent en de Royal Belgian Sailing Club. Er is dus een duidelijk verband tussen Veere en de scheepswerf via Pauwaert en het zeiljacht van Walter van Bernuth.
Kortom een heel mooi boek dat de techneuten onder de leden van de Jachtclub Veere zal doen watertanden gezien de vele bouwtekeningen en foto’s van geproduceerde jachten.
Frits de Waele
foto’s © album Cyriel De Smet – Frits de Waele
Bij CEPA start op 31/08/2021 een tentoonstelling in samenwerking met Watererfgoed Vlaanderen over de veerman en scheepsbouwer Cyriel De Smet. Gratis toegang. https://2021.servimed.be/?p=1225
