Rijkswaterstaat probeerde het eerste prototype van de DP-boei uit op het ruime water van de Waddenzee. (Foto RWS)

.

De kunststof boeien hebben als groot kostenvoordeel dat ze centraal op afstand kunnen worden gecontroleerd en veel minder mensen en betonningsvaartuigen hoeven te worden ingezet. Bovendien zijn de slimme boeien uitgerust met single beam-dieptemeting, zodat ze in staat zijn zelf de rand van de vaargeul te peilen en markeren. Daarbij kan op termijn aanvullend gebruik worden gemaakt van data afkomstig van Covadem (coöperatieve vaardieptemetingen), het project waarbij binnenvaartschepen automatisch meetgegevens doorgeven over de actuele vaardiepte.

De boeien beschikken over vier elektrisch aangedreven kunststof propellers die de boei via het zogenoemde Differential Global Position System (DGPS) en op termijn via het Europese Galileo-satellietsysteem in positie houden.

Onder meer een accupakket en zonnepanelen, die in de kunststof zijn verwerkt en zijn meegebogen in de boeivorm, garanderen de energievoorziening. Bovendien blijven de propellers die geen actieve dienst doen wel draaien in de stroming van de rivier, waardoor extra energie wordt teruggewonnen.

.

Veel onderzoek is gedaan naar de kans op verlies van positie door systeemfouten of black-outs. Praktijkproeven op stromend water moesten aantonen of de boei onder dergelijke omstandigheden op positie bleef liggen. Dat ging volgens de onderzoekers wonderwel goed. De twee experimentele boeien werden nauwlettend in de gaten gehouden, maar weken in een periode van twee weken gemiddeld niet meer dan 0,70 meter van hun positie in het vaarwater af. Dat is volgens onderzoeker Gert Scherpenzeel minder dan de afwijking die een conventioneel verankerde boei vertoont. Hij is dan ook overtuigd van de veiligheid en bedrijfszekerheid van de boei. ‘Hij moet drie jaar onderhoudsvrij kunnen functioneren om hem kostenefficiënt te maken. De gebruikte technieken zijn op zich niet revolutionair en zeer betrouwbaar. Bovendien is onderin de boei een valgewicht aan een staalkabel aangebracht, die bij stroomuitval wordt ontgrendeld. Dat maakt de kans dat de boei gaat zwerven klein.’

Overigens voorzien het Rijnvaartpolitiereglement (RPR) en het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) al in de aansprakelijkheid mocht onverhoopt toch een boei in de vaargeul drijven. De schipper is er namelijk te allen tijde aan gehouden obstakels te ontwijken. Scherpenzeel: ‘Nu kunnen boeien ook van hun plek raken en blijft de schipper bij aanvaringen verantwoordelijk.’

Scherpenzeel wijst op een mogelijk bijkomend voordeel van de DP-boei. ‘We kunnen hem tegen meerprijs voorzien van afstandssensoren. Die zouden de boei in staat stellen zelfstandig uit te wijken bij een dreigende aanvaring. Volgens Rijkswaterstaat worden jaarlijks tientallen boeien aangevaren, waarbij de dader veelal onbekend blijft. Dat soort schadevaringen kunnen we dus voorkomen.’

Een grootschalige praktijkproef wordt momenteel voorbereid op de Waal en het Markermeer. Om acceptatie in de binnenvaart te bewerkstelligen wordt een klankbordgroep ingesteld, waarvoor deelnemers uit alle tonnageklassen worden gevraagd. Geïnteresseerden kunnen hiervoor zich opgeven bij TNO Oost-Nederland, telefoon 0570-504365. Deze week vrijdag is er bovendien een presentatie in het onderzoekslaboratorium in Deventer, waarbij DG Donkers van Rijkwaterstaat een inleiding zal verzorgen en de genodigden te zien krijgen dat de boei die die dag op de Geldersche IJssel wordt gelegd, op afstand bestuurbaar is. Ook hiervoor kunnen belangstellenden zich nog telefonisch aanmelden bij TNO Oost-Nederland. Snel reageren is gewenst, het aantal plaatsen is beperkt.